Nguyễn Võ Nghiêm Minh nói nhờ vợ chăm lo gia đình, ông thỏa đam mê làm phim đầu tay "Mùa len trâu", mở ra cơ hội với điện ảnh.
Ngày 4/4, ông lần đầu về nước sau 5 năm để dự Liên hoan phim Quốc tế TP HCM 2024, sẽ khai mạc tối 6/4. Khi được hỏi về cuộc sống sau 20 năm theo đuổi điện ảnh, Nguyễn Võ Nghiêm Minh nói: "Mùa len trâu giúp nhiều khán giả biết đến tôi, khiến tôi nghiêm túc hơn trong việc làm nghề. Nhưng nếu không có sự hy sinh của bà xã, tôi sẽ không có ngày hôm nay".
Mùa len trâu (2004) của ông từng đoạt giải cao nhất cho phim truyện nhựa - Grand Prix du Long Métrage của Liên hoan phim Amiens 2004 (Pháp), giải đặc biệt Liên hoan phim quốc tế Amazonas (Brazil), giải Ban giám khảo trẻ Liên hoan phim quốc tế Locarno (Thụy Sĩ), giúp Nguyễn Võ Nghiêm Minh đoạt giải đạo diễn mới xuất sắc Liên hoan phim quốc tế Chicago (Mỹ).
Ông và vợ - bà Ngô Thị Hương Anh, kém đạo diễn bốn tuổi - gắn bó nhau gần 40 năm, có hai con, một trai một gái. Trước khi bén duyên điện ảnh, Nguyễn Võ Nghiêm Minh làm ngành vật lý, giảng dạy ở đại học cộng đồng ở bang California (Mỹ), còn vợ làm bác sĩ. Hai người có công việc ổn định, thu nhập đủ sống.
Khoảng năm 2001, cha ông mắc bệnh già, còn con trai đầu lòng của đạo diễn lên bốn tuổi. Khi ấy, Nguyễn Võ Nghiêm Minh nói cảm xúc trong ông trở nên hỗn độn, vui vì nhìn thấy con lớn dần nhưng buồn vì sắp mất đi người cha. Sự việc khiến ông nhớ lại không khí, thân phận con người trong tập truyện Hương rừng Cà Mau của nhà văn Sơn Nam - tác phẩm đạo diễn yêu thích từ lâu, từ đó bắt tay viết kịch bản Mùa len trâu. Cốt truyện phim kể về ba thế hệ, những người đàn ông trong gia đình ở vùng sông nước miền Tây.
Khi biết chồng muốn làm phim, bà Hương Anh lo lắng về những vất vả, rủi ro không lường trước, nhưng vẫn nén trong lòng, vun vén gia đình. Theo đạo diễn, vợ ông có lối sống kín đáo, không quan tâm phim ảnh nhưng luôn đọc kịch bản hay xem bản dựng, từ đó đưa ra những góp ý thiết thực cho chồng.
Nhờ vợ giữ nếp nhà với lối sống đơn giản, tiết kiệm chi tiêu, những ngày tháng ông rong ruổi ghi hình cùng êkíp, gia đình vẫn ổn về mặt kinh tế. Trong sáu tháng nghệ sĩ về Việt Nam làm phim đầu tay, vợ ông ở Mỹ chăm lo các con, quán xuyến nhà cửa. Sau khi xong việc trong nước, Nguyễn Võ Nghiêm Minh về nhà hơn một tháng rồi lại sang châu Âu sáu tháng làm hậu kỳ. Khi Mùa len trâu ghi dấu ở nhiều sự kiện điện ảnh quốc tế, đạo diễn bận rộn hơn vì phải đi nhiều nơi giới thiệu tác phẩm.
Đạo diễn cho biết dù vợ không nói ra, ông vẫn muốn dành thời gian bên gia đình, bù đắp lúc vắng nhà, vì vậy, sau phim đầu tay, ông ít ra mắt tác phẩm mới. Nếu không có kế hoạch công việc, Nguyễn Võ Nghiêm Minh cùng vợ con đi nghỉ mát, nấu ăn, quây quần trò chuyện.
Ngoài tình yêu gia đình, suốt 20 năm làm nghề, nghệ sĩ luôn dành sự trân trọng với quê hương Việt Nam, lấy điện ảnh làm phương tiện bộc lộ nỗi nhớ nhà. "Càng lớn tuổi những hồi ức về tuổi thơ nơi quê nhà trong tôi càng sống dậy, mang đến nhiều chất liệu sáng tác", ông nói.
Hiện Nguyễn Võ Nghiêm Minh ấp ủ dự án phim Picturehouse (tên tiếng Việt là Chớp bóng), cảm hứng từ tuổi thơ đạo diễn. Nội dung có bối cảnh thập niên 1960-1970, xoay quanh cậu bé tên Quang, tìm thấy tình yêu điện ảnh bên trong rạp chiếu phim do ông ngoại xây dựng.
Ở tuổi ngoài 60, Nguyễn Võ Nghiêm Minh không có áp lực phải cạnh tranh giải thưởng mà chỉ muốn tự do làm nghề. "Tôi nghĩ mỗi người làm phim có cách bộc lộ góc nhìn khác nhau, nhưng giá trị của tác phẩm - dù hư cấu - vẫn nằm ở sự thành thật và độ sâu cảm xúc", đạo diễn cho biết.
Nguyễn Võ Nghiêm Minh sinh tại Vũng Tàu. Năm 1974, ông xa quê hương, du học tại Pháp sau đó sinh sống tại bang California (Mỹ). Sau phim đầu tay Mùa len trâu, ông tiếp tục con đường nghệ thuật với Khi yêu đừng quay đầu lại (2010) và Nước 2030 (2014). Trong đó, Nước 2030 được chọn chiếu mở màn cho chương trình Panorama tại Liên hoan phim Berlin (Đức) lần thứ 64.
Quế Chi
